سنگ کلیه در مثانه یا سنگ مثانه زمانی به وجود می آیند که ادرار در داخل مثانه شما باقی بماند و در نتیجه این اتفاق، مواد معدنی به کریستال تبدیل می شوند.
کارکرد اصلی کلیه ها در بدن پاکسازی خون افراد است که در این پروسه موادی که بدن شما به آن نیاز دارد جذب می شود و در کنار آن ضایعات غیر کاربردی دفع می شوند. دفع این مواد از طریق ادرار امکان پذیر است. مایع ادرار به کمک دو لوله به نام یوریتر (حالب) از کلیه ها خارج می شود و به مثانه خواهد رسید. ادرار در داخل مثانه ذخیره شده تا در نهایت از بدن دفع شود.
فهرست موضوعات
سنگ مثانه چگونه تولید می شود؟
اگر مثانه شما به شکل کامل خالی نشود، ادرار باقی مانده در آنجا تبدیل به کریستال شده و در نهایت سنگ های مثانه ایجاد می شوند. ادرار باقی مانده و راکد در داخل مثانه معمولا نتیجه بزرگ شدن غده پروستات، آسیب رسیدن به اعصاب، عفونت های متناوب مجاری ادراری یا وجود بافت و مواد خارجی در داخل مجاری ادرار است. گاهی اوقات افتادن سنگ های کوچک کلیه به مثانه از طریق حالب اتفاق می افتد و اگر دفع سنگ کلیه از مثانه به صورت طبیعی صورت نگیرد، سنگ مثانه مشکلاتی ایجاد خواهد کرد.
غده پروستات در کنار مثانه آقایان قرار دارد و ناحیه ای که ادرار از آن خارج می شود (یوریترا) را کامل پوشانده است. با بالا رفتن سن آقایان، اندازه این غده بزرگتر می شود و لوله خروجی ادرار را تحت فشار قرار خواهد داد و جریان ادرار با مشکل مواجه می شود. نتیجه این موضوع باقی ماندن ادرار راکد در داخل مثانه خواهد بود.
اختلال در ادرار
معمولا، رشته های اعصاب پیام و فرمان ها را از مغز به عضلات مثانه منتقل می کنند. در نتیجه زمانی که بخواهید ادرار را از بدن خود دفع کنید اختیار انقباض و شل کردن این عضلات را خواهید داشت. گاهی اوقات ممکن است این رشته های عصبی با آسیب مواجه شوند که معمولا ممکن است در اثر سکته، آسیب به ستون فقرات، بیماری پارکینسون، دیابت، دیسک بیرون زده در کمر یا دیگر مشکلات این اتفاق رخ دهد. در چنین شرایطی ممکن است مثانه به شکل کامل خالی نشود.
در صورت تحریک مثانه، امکان به وجود آمدن سنگ ها در آن افزایش می یابد. عفونت های مجاری ادراری و اشعه درمانی در ناحیه لگن هر دو منجر به بروز التهاب در ناحیه مثانه می شوند. گاهی اوقات کاتتر ها (لوله های باریکی که از طریق مجرای خروجی ادرار جهت تخلیه ادرار وارد مثانه می شوند) یا اشیا خاصی که به شکل اتفاقی وارد مثانه شما می شوند عامل به وجود آمدن سنگ های مثانه هستند. منظور از اشیا خاص، دستگاه های استنت و جلوگیری از بارداری است که معمولا در افراد مورد استفاده قرار گرفته می شوند.
تفاوت سنگ کلیه و سنگ مثانه
سنگ هایی که در کلیه به وجود می آیند شباهتی با سنگ های مثانه ندارند؛ این دو در شکل های متفاوتی به وجود آمده و دلیل شکل گیری آن ها نیز متفاوت است. سنگ های کلیه کوچک معمولا به سمت یوریتر حرکت کرده و در نهایت وارد مثانه می شوند و اگر از بدن دفع نشوند، در داخل مثانه رشد کرده و بزرگتر خواهند شد.
از آن جایی که این سنگ های مثانه سخت هستند، احتمال دارد منجر به خط افتادن در دیواره های مثانه شوند که این موضوع منجر به خون ریزی و عفونت در بدن فرد می شود. علاوه بر این احتمال بروز مشکلات دیگری از قبیل ناراحتی و درد در ناحیه شکم، ادرار دردناک و افزایش تعداد دفعات ادرار کردن در حین شب وجود دارد.
خارج کردن سنگ کلیه از مثانه
برای دفع سنگ کلیه از مثانه، پس از مراجعه به بیمارستان، پزشکان ابتدا تاریخچه بیماری ها و سلامت شما را بررسی کرده و سپس یک معاینه بدنی انجام می دهند. ابتدا ناحیه زیر شکم برای بررسی وضعیت مثانه معاینه می شود و سپس غده پروستات فرد مورد ارزیابی قرار می گیرد. ممکن است نمونه ای از ادرار شما تهیه شود تا نشانه های عفونت در آن بررسی شوند.
سنگ های مثانه در اکثر شرایط به آسانی توسط آزمایش های اشعه ایکس شناسایی می شوند. اما در صورتی که پزشک معالج به وجود سنگ در کلیه های فرد مشکوک شده باشد باید آزمایش سی تی اسکن انجام شود. همچنین سونوگرافی می تواند به پزشک شما در مشاهده سنگ های موجود در مثانه کمک کند.
اندازه سنگ مثانه
در فرآیند دفع سنگ کلیه از مثانه، سنگ های مثانه کوچک معمولا به شکل طبیعی از بدن دفع می شوند اما سنگ های بزرگتر را باید توسط یک پروسه درمانی خاص به نام سیستولیتولاپکسی از بدن خارج کرد. در این روش درمانی ممکن است از بی حس کننده های عمومی یا فقراتی استفاده شود. سپس یک لوله باریک به همراه دوربین (سیستوسکوپ) از طریق مجرای خروجی ادرار وارد بدن می شود و به مثانه هدایت خواهد شد. پزشکان می توانند به کمک دوربین سنگ های مثانه را مشاهده کنند.
برای شکستن سنگ های مثانه از یک دستگاه مکانیکی خاص، لیزر و یا امواج صدای با فرکانس بالا استفاده می شود و در نهایت تکه های کوچک تر از مثانه خارج می شوند. عوارض جانبی و مشکلات مربوط به سیستولیتولاپکسی آنچنان رایج نیستند اما از جمله آن ها می توان به عفونت مجاری ادرار، تب، پارگی بافت در داخل مثانه و خون ریزی اشاره کرد.
خارج کردن سنگ کلیه
یک پزشک اورولوژی می تواند سنگ های کلیه را از بدن خارج کرده و یا آن ها را به تکه های کوچک تری تقسیم کند. بدین منظور از روش های درمانی متعددی استفاده می شود که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم:
لیتوتریپسی امواج شوک
پزشک معالج می تواند از امواج شوک و روش ESWL (سنگ شکنی برون اندامی) استفاده کند تا سنگ های کلیه را به تکه های کوچکتری تبدیل نماید. تکه های کوچک سنگ های کلیه فرد از داخل مجرای ادرار خارج می شوند. در حین این پروسه درمانی سرپایی از مواد بی حسی استفاده می شود تا فرد احساس ناراحتی نکند.
سیستوسکوپی
در حین سیستوسکوپی پزشک معالج از یک سیستوسکوپ استفاده می کند تا داخل حالب و مثانه فرد را ببنید و سنگ ها را در داخل مثانه یا یوریترا مشاهده نماید. در حالبوسکوپی ( یورتروسکوپی)، پزشک از یک یورتروسکوپ که به نسبت سیستوسکوپ باریکتر و طویل تر است استفاده کرده و تصاویری با جزئیات بالا از حالب و کلیه های بیمار تهیه می کند.
پزشکان سیستوسکوپ یا یورتروسکوپ را از طریق مجرای خروجی ادرار وارد می کنند تا سایر نواحی مجاری ادراری فرد را مشاهده کنند. پس از پیدا کردن سنگ مورد نظر، پزشک معالج می تواند آن را از بدن برداشته و یا به تکه های کوچکتری تبدیل کند. این پروسه در داخل بیمارستان و با کمک بیهوش کردن بیمار انجام می شود. معمولا فرد می تواند در همان روز از بیمارستان مرخص شده و به خانه برود.
مطالب مرتبط: علائم افتادن سنگ کلیه
نفرولیتوتومی
در روش نفرولیتوتومی پزشک معالج از یک لوله باریک به نام نفروسکوپ استفاده می کند تا سنگ ها را در داخل کلیه شناسایی و سپس خارج کند. در این روش، نفروسکوپ مستقیما از طریق برشی که بر روی کمر فرد انجام می شود وارد کلیه فرد خواهد شد. برای سنگ های کلیه بزرگتر، ممکن است از لیزر جهت شکستن سنگ ها و تبدیل آن ها به تکه های کوچکتر استفاده شود. پروسه درمانی نفرولیتوتومی در داخل بیمارستان و با بیهوش کردن فرد انجام می شود. ممکن است نیاز باشد تا چند روز پس از نفرولیتوتومی در بیمارستان بستری بمانید.
پس از این پروسه های درمانی، گاهی اوقات پزشک یک لوله باریک و انعطاف پذیر به نام استنت یوریترال را در مجاری ادرار شما باقی می گذارد تا به جریان ادرار و دفع سنگ ها از بدن کمک کند. پس از خارج شدن سنگ کلیه از بدن، پزشک معالج سنگ کلیه یا تکه های آن را به آزمایشگاه خواهد فرستاد تا نوع آن مشخص شود.
همچنین پزشک از شما می خواهد تا 24 ساعت پس از پروسه برداشتن سنگ های کلیه، ادرار خود را جمع کنید تا بدین وسیله متوجه شود در یک روز چقدر ادرار تولید و از بدن دفع می کنید. همچنین میزان مواد معدنی موجود در ادرار ارزیابی خواهد شد. در صورتی که به اندازه کافی ادرار تولید نکنید یا سطح مواد معدنی ادرار بالا باشد، احتمال به وجود آمدن سنگ های بیشتر در بدن شما وجود دارد.
اگر سنگ های مثانه زمانی شناسایی شوند که هنوز کوچک هستند، تنها با افزایش مصرف آب می توان آن ها را به سادگی و به شکل طبیعی دفع کرد. اگر سنگ ها به قدری بزرگ باشند که نتوان آن ها را با ادرار دفع کرد، در پروسه های درمانی می توان آن ها را به تکه های کوچک تری تقسیم کرده و یا به کمک عمل جراحی سنگ را از بدن خارج کرد.
درمان سنگ مثانه
در سیستولیتولاپکسی ، پزشک لوله باریکی همراه با دوربین را وارد مجرای ادرار می کند. سپس می توان آن سنگ ها را در داخل بدن مشاهده کرده و آن ها را به تکه های کوچک تری تبدیل کرد. پزشک از لیزر، امواج صدا و یا ایمپلمنت های کوچکی جهت شکستن سنگ ها استفاده می کند. سپس آن ها را از مثانه خارج خواهد کرد. این پروسه با بیهوشی یا بی حس کردن بیمار انجام می شود. از جمله عوارض این پروسه درمانی می توان به پارگی بافت های درون مثانه و عفونت ها اشاره داشت.
برداشتن سنگ با عمل جراحی
اگر سنگ ها به قدری بزرگ باشند که نتوان از سیستولیتولاپکسی استفاده کرد، عمل جراحی سنگ مثانه گزینه دیگری خواهد بود. پزشک جراح به کمک ایجاد برش در زیر شکم به مثانه می رسد و سنگ ها را از داخل آن خارج می کند. هر عمل جراحی دارای ریسک های خاص خود است بنابراین همیشه اولین انتخاب افراد سیستولیتولاپکسی است.
زیر نظر متخصص کلیه و مجاری اداری، پروفسور حسین کرمی
زارا
شنبه ۷ خرداد ۱( 2 سال پیش)
تعداد بازدید:
مشاهده پرسش
