فهرست موضوعات
درمان سنگ کلیه با دستگاه سنگ شکن (eswl)
سنگ شکنی برون اندامی می تواند عملیات شکستن سنگ ها را با استفاده از امواج صوتی تولید شده توسط یک الکترود سوپاپ پیشرفته در درون یک دستگاه لیتوتریپتر پیگیری کند. این امواج شوک توسط لیتوتریپتر و در خارج از بدن انسان تولید می شوند و از بدن انسان رد می شوند. در نهایت با برخورد به سنگ ها منجر به تکه تکه شدن آن ها خواهند شد. این تکه های کوچک سنگ در نهایت از سیستم ادراری فرد پاک سازی می شوند. استفاده از این روش می تواند نیاز به برش های جراحی مورد نیاز برای شکستن و خارج کردن تکه سنگ ها را از بین ببرد. از لیتوتریپسی تنها برای برخی سنگ های خاص در کلیه و یوریتر استفاده می شود و در نتیجه نمی توان از آن برای تمامی سنگ ها و در همه نقاط استفاده کرد.
مزایای ESWL چیست؟
- هزینه کمتر و عوارض کمتر نسبت به سایر روش ها
- درمان سنگ کلیه بدون جراحی
- بدون نیاز به بستری
- قابل اجرا در کودکان و افرادی که یک کلیه دارند
عوارض سنگ شکن برون اندامی کلیه
خون ریزی
در اثر انجام پروسه سنگ شکنی با امواج شوک میزان کمی خون ریزی رخ می دهد و این موضوع با وجود خون در داخل ادرار پس از پروسه درمانی نمود پیدا می کند. به ندرت ممکن است خون ریزی در داخل یا اطراف کلیه ها رخ دهد که به آن هماتوما میگویند و در این شرایط به انتقال خون نیاز خواهد بود. با این حال باید بگوییم که ضریب بروز این اتفاق و نیاز به تزریق خون در لیتوتریپسی در حالت عمومی ۱ درصد است.
عفونت کلیه
با این که بیماران معمولا یک دز از آنتی بوتیک های درون وریدی را بلافاصله پس از انجام این پروسه سنگ شکنی دریافت می کنند، احتمال بروز عفونت در مجاری ادرار و بروز تب و لرز شدید یکی از ریسک های پیش رو است. با این که اکثر مشکلات عفونی با درمان صحیح به کمک آنتی بیوتیک های خوراکی درمان می شوند اما در برخی موارد نادر باید بیمار را سریعا به بیمارستان منتقل کرد تا از آنتی بیوتیک های درون وریدی برایشان استفاده شود.
آسیب به بافت یا ارگان های کناری
احتمال بروز آسیب به پوست، بافت، رشته های عصبی، عضلات و ارگان های نزدیک (نظیر کبد، روده های کوچک و بزرگ، پانکراس و کلیه) وجود دارد اما این مورد آنچنان رایج نیست. اکثر آسیب دیدگی ها کوچک و جزئی هستند و به شکل طبیعی بهبود می یابند پس نیازی به دخالت پزشک و پروسه های درمانی خاص نیست.
شکستن ناقص و یا غیر موثر سنگ ها
با این که لیتوتریپسی به عنوان یک پروسه درمانی موثر برای سنگ های کلیه و مجاری ادراری به اثبات رسیده است، موفقیت این روش درمانی به بسیاری از متغیر ها از قبیل اندازه و جنس سنگ ها بستگی دارد. هر سنگ کلیه از ترکیب خاصی ایجاد شده است که همین موضوع می تواند بر روی تراکم داخلی سنگ و واکنش آن به پروسه سنگ شکنی لیتوتریپسی تاثیر بگذارد.
از جمله دیگر فاکتور هایی که می توانند بر روی ضریب موفقیت این پروسه درمانی تاثیر بگذارند عبارتند از موقعیت مکانی سنگ ها در مجاری ادرار، کارکرد کلیه تحت تاثیر، وضعیت سلامت و بیماری های فرد، آخرین باری که پروسه سنگ شکنی انجام شده و همچنین توانایی در مورد هدف قرار دادن سنگ ها به صورت دقیق. برای برخی از سنگ ها نیاز به چندین جلسه لیوتریپسی بوده تا سنگ ها به شکل دقیق شکسته شوند.
متاسفانه در برخی شرایط ممکن است سنگ ها علی رغم انجام چندین جلسه لیتوتریپی مقاومت نشان دهند.
سنگ شکنی به روش ESWL در مواردی استفاده می شود که روشهای دیگر همچون سنگ شکنی درون اندامی قادر به شکستن سنگ کلیه نباشند.
دیابت و فشار خون بالا
شروع یک دوره از فشار خون بالا، در حالت اصلی دیاستولیک، یکی از عوارض بعد از لیتوتریپسی است. بر خلاف تعدادی گزارش از گذشته، چند آزمون و خطای رندم جدید نتوانستند اثبات کنند که لیتوتریپسی می تواند تغییراتی در فشار خون ایجاد کند.
در یک گزارش جدید که به صورت مطالعه موردی انجام شده بود، ایجاد مشکل دیابت و فشار خون در بیمارانی که لیتوتریپسی انجام داده بودند افزایش یافته بود (با ضریبی به ترتیب 3.23 و 1.47). بر خلاف محدودیت های تحقیق و مشکلات روش تحقیقی، نتایج این تحقیق باید به عنوان عوارض جانبی بلند مدت لیتوتریپسی در نظر گرفته شوند و بیماران را باید به خوبی در این زمینه مطلع کرد.
عوارض سنگ شکن درون اندامی
سنگ شکنی درون اندامی نیز مانند سنگ شکنی برون اندامی عوارضی را به همراه دارد که بیمار باید از آن ها اطلاع داشته باشد.
به طور مثال در صورتی که پزشک حرکات زیادی را توسط استنت برای خورد کردن سنگ ها ایجاد کند، ممکن است فرد دچار ورم در ناحیه عمل شود.
همچنین عفونت و خونریزی نیز از عوارض شاید عمل های سنگ کلیه است که پس از مدت کوتاهی رفع می شود.
اقدامات قبل از سنگ شکنی به روش ESWL
آزمایش های لازم قبل از سنگ شکنی برون اندامی
-
الکتروکاردیوگرام (EKG)
- آزمایش خون کامل (CBC)
- آزمایش انعقاد خون (پی تی تی)
- آزمایش پنل کامل متابولیک
- آزمایش ادرار
داروهایی که قبل از سنگ شکنی باید قطع شود
در ادامه لیستی از دارو ها را آورده ایم که تا 7 الی 10 روز قبل از عمل جراحی باید از مصرف آن ها اجتناب کنید. بسیاری از این دارو ها می توانند کارکرد پلاکت در بدن شما و همچنین قابلیت بدن برای مدیریت لخته های خون را تغییر دهد و در نتیجه منجر به ایجاد خون ریزی ناخواسته در حین لیتوتریپسی شوند. اگر مطمئن نیستید قبل از عمل باید مصرف چه داروهایی را قطع کنید حتما با پزشک معالج خود در تماس باشد. بدون تماس با پزشک تجویز کننده هر دارو اقدام به قطع مصرف آن نکنید.
- آسپیرین، موترین، ایبوپروفن، ادویل، آلکا سلتزر، ویتامین ای، تیسلید، کومادین، لوونوکس، سلبرکس، ولتارن، ویوکس، پلاویکس
- یک لیست از این داروها به همراه موارد دیگر توسط پزشک معالج و مطب وی به شما ارائه می شود.
مراحل سنگ شکنی برون اندامی با امواج صوتی
گزینه های نامناسب برای سنگ شکنی برون اندامی
این روش برای کسانی مناسب است که سنگ های کلیه آن ها کوچک بوده و همچنین به راحتی با اشعه ایکس قابل رویت باشند.
این روش درمانی برای برخی از افراد مناسب نیست:
- بیماران باردار
- بیمارانی که از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنند یا بیماری های خونی دارند؛ آسپیرین و دیگر رقیق کننده های خون باید حداقل یک هفته قبل از لیتوتریپسی قطع شود.
- بیمارانی با عفونت های کلیوی شدید، چرا که برخی از تکه های سنگ ممکن است دفع نشوند بنابراین باکتری ها به شکل کامل از کلیه پاک سازی نمی شوند.
- بیمارانی که دارای زخم و مشکلات ساختاری در یوریتر خود هستند و همین موضوع از جابجا شدن سنگ ها در این ناحیه خودداری می کند.
- بیمارانی که به پاک سازی سریع و کامل سنگ ها از بدن خود نیاز دارند
- بیمارانی با سنگ های از جنس سیستین و انواع خاصی از کلسیم، چرا که این سنگ ها با روش لیتوتریپسی به خوبی خرد نمی شوند.
مراقبت های بعد از سنگ شکن کلیه با لیزر
- استراحت بعد از عمل را حتما در برنامه خود داشته باشید.
- زمانی که دیگر خون در ادرار خود مشاهده نکردید، می توانید فعالیت های سنگین تر مانند ورزش و پیاده روی طولانی را از سر بگیرید.
- منعی بابت ادامه فعالیت های روزانه عادی یک روز پس از عمل وجود ندارد.
- مصرف مایعات به حدی که ادرار شما به رنگ زرد روشن در آید را حتما جدی بگیرید.
متخصص سنگ کلیه
دکتر حسین کرمی
جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و تناسلی
