فهرست موضوعات
سنگریزه و شن ریزه کلیه چیست؟
سنگ کلیه رسوباتی از مواد شیمیایی (معمولاً نمک های معدنی) است که اگرچه معمولاً در ادرار حل می شود، اما می تواند در کلیه جمع شده و باعث تشکیل شن و سنگریزه شود. این شن ریزه و سنگ ریزه ها به طور طبیعی از طریق ادرار دفع می شود، اما اگر اندازه آن هاافزایش یابد، سنگ کلیه ظاهر می شود. اگر اندازه این سنگها افزایش یابد، ممکن است بر عملکرد طبیعی کلیه تأثیر بگذارد.
علائم شن ریزه در کلیه
گاهی اوقات، شن کلیه علائمی ایجاد نمی کد و فقط در صورت انجام آزمایش های تصویربرداری مشاهده می شود. سنگریزه ها می توانند سالها در کلیه ها بمانند بدون اینکه هیچ گاه علائمی ایجاد کنند. با این حال، شن ریزه ها معمولاً وقتی از کلیه ها از طریق مجاری ادراری عبور می کنند، علائمی ایجاد می کنند. شاید سوال شما هم این باشد که علائم شن ریزه در کلیه چیست؟ باید بگوییم که علائم علائم سنگ ریزه کلیه عبارتند از:
- درد:درد شایعترین علامت وجود شن کلیه می باشد.
- وجود خون در ادرار
- عفونت ادراری
- تب
- حالت تهوع
تاريخچه بيمارى هاى سنگ كليه و مثانه
در طول تاريخ، سنگ ها هميشه در دستگاه مجارى ادرارى ( كليه و مثانه) تشكيل شده اند.
٤٨٠٠ سال قبل از ميلاد مسيح اولين سنگ دستگاه مجارى انسانى ثبت شده است.
يكى از اولين سنگ هاى دستگاه مجارى ادرارى بر روى يك موميايى مصرى كه متعلق به ٤٨٠٠ سال پيش از ميلاد مسيح است، ثبت شده است.
درمان شن ریزه کلیه در طب سنتی
اولين مرجع كتبى در مورد جراحى سنگ هاى دستگاه مجارى ادرارى متعلق به بقراط ( ٣٧٠ – ٤٦٠ سال قبل از ميلاد مسيح) است.
البته در نوشته هاى او اين عبارت به اين صورت وجود دارد كه او مى گويد:
” من حتى براى بيمارانى كه بيمارى آنها مبرهن است، جراحى سنگ را انجام نمى دهم. من اين عمل را به دست طبيبان مى سپارم. “، كه مشخص مى كند كه او اعتقاد داشته جراحى سنگ هاى دستگاه مجارى ادرارى يك عمل تخصصى است.
تا قرن نوزدهم سنگ هاى مثانه را از قسمت پرينوم ( ناحيه مابين آلت تناسلى و مقعد) و بدون بى هوشى بر مى داشتند.
كه در اين روش خطر بالاى عفونت يا مرگ به دليل خونريزى وجود داشت.
اين تصوير نشان مى دهد كه براى انجام اين جراحى، چگونه به سه مرد براى نگه داشتن بيمار نياز بوده است.
اين وضعيت را موقعيت لايتوتومى مى نامد، و امروزه از اين موقعيت گيرى براى انجام جراحى بر روى بيماران همچنان استفاده مى شود.
متخصصين معروف بسيارى در زمينه جراحى سنگ هاى دستگاه مجارى ادرارى وجود دارد كه در طى سال ها تجربه تكنيك اين جراحى را توصيف و اصلاح كردند:
- آمونيوس ليتوتوموس Ammonius Lithotomus) ( از اسكندريه ( ٢٠٠ سال قبل از ميلاد مسيح)
- سلسوس (Celsus) قرن يكم
- پائولوس آگینتا (Paulis Aegineta) پزشك يونانى بيزانس، قرن هفتم
- آلبوسياز (Albucasis) استفاده از فورسپس ( به جاى اسكوپ) و استفاده از مته براى خرد كردن و حذف سنگ ها را ابداع كرد
- پیر فرانکو (١٥٠٥-١٥٧٨) پیشگام در متد سوپوروپابيك ليتوتومى بود
- فره ژاک بئولیو (معروف به فره ژاك بولوت) ، متعلق به قرن شانزدهم میلادی، يك ليتوتوميست و راهب اهل دومينيك بود. ادعا شده بود كه او موضوع شعرى با عنوان فره ژاك در مهد كودك ها بوده است، كه البته اين موضوع بطور رسمى به اثبات نرسيده است.
- در مورد یوهان آندریاس ایسنبارت ، (١٦٦٣-١٧٢٧) و ویلیام چسلدن (William Cheselden)، (١٦٨٨-١٦٥٢) گفته مى شد که آنها قادر بودند تا لیتوتومی را در حدود ١ دقیقه انجام دهند.
- جين زولما آموسات ، (١٧٩٦-١٨٥٦)، اوگست ناتان ، (١٨٠٧-١٨٧٣)، هنری تامپسون ، (١٨٢٠-١٨٩٤) ویلیام تورنیل ، اولین لایتوتومی سوپراپوبيكى را در سال ١٧٢٢ انجام داد. گفته مى شود او از بهترين جراحان در اين زمينه زمان خودش بوده است.
گام بزرگ بعدى، خرد كردن سنگ ریزه و دفع شن کلیه و دستگاه مجارى ادرارى از راه مجارى خروجى مثانه بود.
اين جراحى به صورت بسته انجام مى شد. جراحان اين روش را به اين صورت توصيف كردند كه سوزنى را وارد مجارى خروجى ادرار مى كردند و با ضربه زدن به سوزن از طريق يك چكش، سنگ را خرد مى كردند.
بعدها دستگاه های لیتوتریت برای گرفتن و خرد كردن سنگ قبل از برداشتن از طریق مجارى خروجى مثانه، ايجاد شد.
جان سيوى آل (١٧٩٧-١٨٦٧)، يك متخصص اورولوژيست فرانسوى بود كه در سال ١٨٣٢ دستگاه ليتوتريت را اختراع كرد.
او پیشگام عمل ارولوژی و جراحی مدرن بود.
روش های پیشرفته جراحی سنگ کلیه
در ٣٠ سال گذشته پیشرفت هاى زیادی در تکنولوژی مورد استفاده برای درمان سنگهای دستگاه مجارى ادرارى به وجود آمده است.
در اوایل دهه ١٩٨٠ اولین لیتوتریپترها به صورت بالینی مورد استفاده قرار گرفتند و در ٢٠ سال اخير اورتروسکوپ هاى انعطاف پذیر و نیمه سختی ساخته شده اند تا بتوان داخل دستگاه مجارى ادرارى را به دنبال سنگ گشت و آن را خرد كرد.
این روش ها در حذف سنگ هاى دستگاه مجارى ادرارى عموما بسیار امن و موثر هستند.
مراقبت های بعد از دفع سنگ کلیه
به دليل اين كه سنگ كليه داشتيد، در مراكز خدمات درمانى و يا بيمارستان به سر مى برديد.
شما مى بايست چند گام براى مراقبت از خود برداريد.
اينكه چه مراحلى را پشت سر مى گذاريد بستگى به نوع سنگى دارد كه شما داشتيد، و اين مراحل شامل موارد زير مى باشد:
- نوشيدن زياد آب و يا ديگر مايعات
- از يك نوع غذا بيشتر استفاده كنيد و استفاده از تنوع غذايى را كاهش دهيد.
- مصرف دارو تا از ايجاد مجدد سنگ كليوى جلوگيرى شود
- قرص دفع سنگ کلیه سیستون( داروهاى ضد التهاب، الفا بلاكر)
ممكن است از شما خواسته شود تا سنگ كليه خود را بگيريد.
شما مى توانيد اين كار را با جمع آورى تمامى ادرارهاى خود و ابكش كردن آن، انجام دهيد، دكتر شما نحوه انجام آن را به شما توضيح خواهد داد.
درمان خانگی شن ریزه کلیه
یک راه خانگی دفع سنگ کلیه ، توجه به رژیم غذایی مناسب سنگ کلیه است. برای جلوگیری از ايجاد مجدد سنگ کلیه، درمان شن ریزی کلیه و يا جلوگیری از ابتلا به آن، مردم باید مقدار زیادی آب بنوشند، استفاده از نمک و پروتئين حيوانى را محدود كنند، غذاهای حاوی اگزالات زیاد را كاهش دهند، و در مورد مصرف کلسیم بیش از حد در مکمل ها بيشتر احتیاط کنند.
رژيم غذایی سنگ کلیه كلسيمى
برای درمان سنگ کلیه در منزل ، اگر شما سنگ هاى كليوى كلسيمى داريد از اين دستورالعمل پيروى كنيد:
- به مقدار كافى مايعات بنوشيد، خصوصا آب
- نمك كمترى بخوريد. غذاهاى مكزيكى و چينى، آب گوجه فرنگى، غذاهاى كنسروى معمول، غذاهاى فراورى شده معمولا داراى نمك زيادى هستند. به دنبال مخصولاتى با نمك كم و يا بى نمك باشيد.
- فقط دو يا سه وعده در روز از غذايى كه كلسيم زيادى دارند استفاده كنيد، مانند شير، پنير، ماست، صدف و توفو.
- پرتقال يا ليموى تازه بخوريد، يا ليموناد تازه بنوشيد. سيترات موجود در اين غذاها مانع تشكيل سنگ مى شود.
- مقدار پروتئين مصرفى خود را كاهش دهيد. گوشت بدون چربى مصرف كنيد.
- يك رژيم كم چرب تنظيم كنيد.
از خوردن كلسيم و ويتامين دى خوددارى كنيد، مگر آنكه دكتر شما استفاده از آن را به شما توصيه كند.
- مراقب آنتى اسيد ها باشيد، چرا كه داراى كلسيم هستند. از پزشك خود مشاوره بگيريد كه استفاده از چه آنتى اسيدى براى شما ايمن است.
- بدن شما همچنان نياز دارد كه مقدار طبيعى كليسيم را از رژيم غذايى خود دريافت كنيد. محدود كردن كلسيم ممكن است احتمال تشكيل سنگ را افزايش دهد.
در مورد مصرف ويتاميل سى يا روغن ماهى حتما با پزشك خود مشورت كنيد، چرا كه ممكن است براى شما خطرناك باشد.
اگر پزشك شما بر اين باور است كه شما سنگ هاى كلسيمى اوگزالات داريد، ممكن است نياز باشد غذاهايى كه داراى اوگزالات هستند را هم محدود كنيد. اين غذاها شامل موارد زير مى باشد:
- ميوه ها: ريواس، كشمش ها، سالاد ميوه كنسروى، توت فرنگى ها، انگور كانكورد
- سبزيجات: چغندر، تره فرنگى، كدو ، سيب زمينى شيرين، اسفناج، گوجه فرنگى، کاهو
- نوشيدنى ها: چاى و قهوه هاى فورى
- ديگر غذاها: بلغور، توفو، آجيل، و شكلات
رژيم غذایی سنگ کلیه اسید اوریک
اگر شما سنگ هاى اوريك اسيدى داريد، از خوردن اين غذاها اجتناب كنيد:
- مشروبات الكلى
- ماهى
- مارچوبه
- مخمر یا مخمر ماء الشعیر
- گل كلم
- شاه ماهى
- حبوبات ( لوبيا و نخود خشك)
- انواع قارچ ها
- انواع روغن
- گوشت هاى اندامى مانند جگر، قلوه، خرخره
- ساردين
- اسفناج
ديگر پيشنهادات براى رژيم شما شامل موارد زير مى باشد:
- در هر وعده غذايى بيشتر از ٨ گرم گوشت نخوريد
- از خوردن غذاهاى چرب مانند انواع سس سالاد، بستنى، و غذاهاى سرخ شده اجتناب كنيد
- به مقدار كافى كربوهيدرات بخوريد
- ليمو و پرتقال بيشترى بخوريد و ليموناد تازه بنوشيد، چرا كه سيترات اين غذاها مانع از تشكيل سنگ مى شود.
- مايعات بيشترى بنوشيد، خصوصا آب
اگر برنامه ای برای کاهش وزن دارید، اين كار را به آهستگى انجام دهيد.
كاهش وزن سريع باعث تشكيل سنگ هاى اوريك اسيدى مى شود.
علائم دفع شن ریزه از کلیه
سنگ ریزه کلیه شما ممکن است به طور طبیعی یا با استقاده از برخی دارو ها دفع شود. اگر بدن شما به درمان شن ریزه کلیه بپردازد ممکن است سنگ خود را در ادرار ببینید. یا هنگام هنگام سوزش شدیدی را تجربه کنید. در کل پس از دفع شن کلیه دیگر علائمی هم چون درد، تکرر ادرار، تهوع و … را تجربه نمی کنید.
دکتر کلیه، مرجع تخصصی بیماری های کلیه و مجاری ادراری
زیر نظر: دکتر حسین کرمی، متخصص جراحی کلیه
سحر
یکشنبه ۸ خرداد ۱( 2 سال پیش)
تعداد بازدید:
مشاهده پرسش
