محل اتصال مجرای ادراری (UVJ) ناحیه‌ای است که در آن قسمت پایینی میزنای به قسمت بالایی مثانه متصل می شود. اگر سنگ کلیه ای در حالب و نزدیک به مثانه دیده شود (با فاصله 1 تا 2 سانتی متر از مثانه) به آن سنگ UVJ گفته می شود. گیر کردن سنگ کلیه در قسمت UVJ بسیار شایع است و باعث بروز علائم در فرد می شود زیرا UVJ باریک‌ترین نقطه میزنای به حساب می آید.
این مسئله باعث گرفتگی جریان ادرار و آماس (تورم) کلیه ها و میزنای می شود. به همین خاطر باید سنگ UVJ را خیلی سریع و با کمک متخصص اورولوژی درمان کنید تا کلیه‌تان از کار نیفتد.
گرفتگی ناشی از سنگ UVJ را می توان با عکس تشخیص داد. سیتی اسکن رایج‌ترین راه تشخیص سنگ کلیه است ولی گاهی برای شناسایی سنگ UVJ از سونوگرافی فراصوت هم استفاده می شود.
فهرست موضوعات
علائم سنگ قسمت UVJ
با توجه به اینکه در دوران بارداری سونوگرافی زیاد انجام می شود، گاهی این بیماری قبل از اینکه علائمی از خودش نشان بدهد تشخیص داده می شود. اگر التهابی در کلیه ها یا میزنای جنین دیده شود، کودک هم در دوران بارداری و هم بعد از تولد تحت نظارت پزشک قرار می گیرد. وقتی کودک متولد شد، بررسی‌های بیشتری روی او انجام می شود تا گرفتگی UVJ تایید شود. کودکان بزرگ‌تری که مبتلا به این بیماری هستند معمولا سنگ کلیه می گیرند و در قسمت کمر و پهلو درد زیادی را احساس می کنند. از جمله علائم دیگر گرفتگی UVJ می توان به عفونت مجاری ادرار (که اغلب با تب همراه است)، خونی بودن ادرار، یا حتی درد خفیف در قسمت پایین شکم اشاره کرد.
علل گیر کردن سنگ کلیه در UVJ
گرفتگی UVJ معمولا در هنگام رشد جنین اتفاق می افتد. بیشتر اوقات این گرفتگی زمانی رخ می دهد که نقطه اتصال بین میزنای و مثانه باریک باشد. گرفتگی می توان بر اثر بافت آسیب دیده، عفونت، پولیپ خوش‌خیم یا سنگ کلیه هم اتفاق بیفتد.
تشخیص سنگ UVJ در کودکان
برای تشخیص این بیماری پزشک تست‌های زیادی روی کودک انجام می دهد تا بتواند وضعیت بیمار را ارزیابی کند. در زیر به جند نمونه از آن ها اشاره می کنیم.
سونوگرافی کلیه ومثانه (RBUS)
در این فرایند با استفاده از امواج صوتی تصویر داخلی مثانه و کلیه ها را مشاهده می کنند. این روش به پزشک کمک می کند تا میزان هیدرونفروز (تورم کلیه ها) را ارزیابی کند.
اسکن کلیه MAG III
این آزمایش به پزشک اجازه می دهد عملکد کلیه و میزان گرفتگی آن را تشخیص دهد. در این روش با استفاده از یک لوله تزریقی محلولی به نام ایزوتوپ را به رگ‌های کودک تزریق می کنند. ایزوتوپ مایعی است که تصویر داخل کلیه را برای اسکن شفاف می کند. سپس دستگاه بزرگی دور تا دور شکم کودک می چرخد تا از کلیه‌های او عکس بگیرد. برای انجام این آزمایش از یک کتتر و تزریق داخل وریدی استفاده می شود.
امآرآی/ امآریو
امآرآی فرایندی است که بدون پرتو و با کمک آهنربا، فرکانس رادیویی و یک کامپیوتر از جزئیات داخل بدن عکس برداری می کند. Magnetic resonance urography یا همان امآریو هم درست مانند امآرآی عکس‌های دقیقی از کلیه ها، میزنای ها و مثانه فرد می گیرد. برای انجام این آزمایش کودک به یک کتتر و تزریق وریدی احتیاج دارد. اگر کودک خیلی کم سن باشد یا نتواند تا انتهای انجام آزمایش تاب بیاورد (که معمولا چهل دقیقه طول می کشد) به او داروی آرامبخش تزریق می کنند.
درمان سنگ کلیه در قسمت UVJ
در بیمارستان ها هر ساله چندین پیوند مجاری ادراری انجام می شود. هدف کلی از این کار این است که گرفتگی UVJ را درمان کرده و از نارسایی کلیه فرد جلوگیری شود. در چنین شرایطی که کارایی کلیه به خطر می افتد، نیاز به جراحی خواهد بود. البته در برخی از کودکان مبتلا، آزمایش سونوگرافی تورم زیادی (هیدرونفروز) را در قسمت کلیه ها نشان می دهند اما کلیه فرد خیلی خوب کار می کند و تخلیه می شود. برای جلوگیری از این اشتباه کلیه فرد بارها مورد بررسی و معاینه قرار می گیرد.
درمان سنگ UVJ در حالب کنار مثانه
گزینه‌هایی که برای درمان سنگ UVJ وجود دارند به علائم بیمار و اندازه سنگ بستگی دارد. اگر بخواهیم این بیماری را با رویکردی ملاحظه‌کارانه درمان کنیم می توانیم از بین 4 تا 6 هفته بیمار را تحت درمان انحصاری پزشکی (MET) قرار دهیم. با استفاده از روش MET بیمار با نوشیدن مایعات، کنترل درد و خوردن داروهای تجویزی و استراحت دادن به میزنای سنگ کلیه را سریع تر دفع می کند. البته اگر بیمار نشانه‌هایی از عفونت (تب و لرز و غیره) هم داشته باشد روش دفع سنگ گزینه مناسبی به حساب نمی آید.
اگر درد بیش از حد شدید باشد، فرد استفراغ و حالت تهوع داشته باشد، یا دچار عفونت یا نارسایی کلیه باشد، پزشک ممکن است یک استنت (لوله توری) در مجرای ادراری او قرار دهد. وقتی علائم بیماری فروکش کنند و عفونت از بین برود، این لوله بعدا با عمل جراحی از بدن فرد خارج می شود. برای بیمارانی که سنگ باعث گرفتگی مجاری ادرارشان شده یا مشکوک به عفونت هستند، جایگذاری استنت بسیار مهم است زیرا باعث می شود ادرارهای عفونی از کلیه ها خارج شوند و آنتی بیوتیک ها بتوانند وارد کلیه شده و عفونت آن را درمان کنند.
اگر روش بعد از 4 تا 6 هفته جواب نداد، متخصص اورولوژیست نوعی عمل جراحی با لیزر به نام ارتروسکوپی را انتخاب می کند. ارتروسکوپی باعث می شود جراح به میزنای دیستال (مثانه و انتهای میزنای) دسترسی پیدا کند و سنگ‌های داخل آن را بشکند. (همچنین بخوانید: درمان سنگ کلیه افتاده در مثانه)
سنگ شکنی با لیزر لیوتریپسی (ESWL) یکی دیگر از روش‌های درمانی سنگ UVJ است که از سایر درمان ها کمتر در بدن فرد تغییرات ایجاد می کند و احتمال اینکه برای او مشکلی به وجود بیاورد بسیار کم است. با این حال، ارتروسکوپی پاسخگویی بیشتری داشته و احتمال آنکه بتواند فقط در عرض یک بار سنگ کلیه بیمار را از بین ببرد بیشتر است. ESWL برای درمان سنگ UVJ موفقیت کمتری داشته و بیشتر برای درمان سنگ کلیه و سنگ‌های موجود در قسمت بالای میزنای استفاده می شود. علاوه بر این، ESWL برای زنانی که هنوز در سن باوری هستند گزینه مناسبی نیست زیرا این امواج ممکن است به تخمدان‌های او آسیب بزنند.
ارتروسکوپی پوستی میزنای دیستال
در کودکان نوزادی که مبتلا به گرفتگی میزنای یا عملکرد ضعیف کلیه هستند، «ارتروسکوپی پوستی میزنای» توصیه می شود. در این روش با استفاده از جراحی میزنای نوزاد را به سطح پوست می آورند تا ادرار آزادانه از کلیه در داخل پوشک نوزاد تخلیه شود. این کار کمک می کند برای مدتی فشار از روی کلیه و میزنای نوزاد برداشته شود. وقتی نوزاد به 18 ماهگی رسید میزنای را دوباره به داخل مثانه پیوند می زنند.
دربعضی از ناحیه ها می توان گرفتگی را با آندوسکوپی (و بدون ایجاد بریدگی روی پوست) کاملا برطرف کرد. با این روش جراحی کودک با استفاده از داروی بیحسی معمولی صورت می گیرد. وقتی کودک خواب است، جراح با کمک لیزر گرفتگی میزنای را باز می کند و سپس با استفاده از یک بالن کوچک ناحیه باریک میزنای را گسترش می دهد و به صورت موقت یک میله کوچک در آن قرار می دهد تا ادرار بتواند از میزنای عبور کرده و تخلیه شود.
پیوند مجدد حالب
عمل جراحی که برای درمان گرفتگی UVJ استفاده می شود پیوند مجدد میزنای یا حالب نام دارد. در این جراحی آن قسمت از میزنای که دچار مشکل است را بر می دارند، آن را کوتاه تر می کنند و دوباره به میزنای پیوند می زندد.
در کودکان کم سن‌وسال، پیوند مجدد میزنای را با استفاده از یک بریدگی کوچک انجام می دهند. برای کودکان کمتر از 6 ماه این جراحی باید کمترین میزان دخالت را در بدن داشته باشد. عمل پیوند مجدد هم از طریق لاپروسکوپی و هم با روش لاپروسکوپی رباتیک انجام می شود. اگر بخواهیم جراحی را با کمترین میزان دخالت (MIS) انجام دهیم تنها کافی است سه بریدگی کوچک (به اندازه دانه برنج) روی پوست بیمار ایجاد کنیم. مزیت این روش آن است که بریدگی ها کوچک ترند، کمتر به چشم می آیند و دوره ریکاوری بیماری سریع تر اتفاق می افتد. البته این روش برای همه کودکان مناسب نیست. برای اینکه تشخیص دهید چه نوع جراحی از همه برای کودکتان مناسب تر است باید با پزشک صحبت کنید.
زیر نظر پروفسور حسین کرمی، متخصص کلیه و مجاری ادراری
حسینی
یکشنبه ۸ خرداد ۱( 2 سال پیش)
تعداد بازدید:
مشاهده پرسش
