هیدرونفروز یا ورم کلیه به علت تجمع ادرار در کلیه به وجود می آید و باعث تورم و بزرگی آن می شود. در این نوشته به دلایل هیدرونفروز کلیه و راه های مختلف درمان ورم کلیه می پردازیم.
آیا تا به حال به این فکر کرده اید که چرا کلیه ورم میکند؟ ورم کلیه به علت تجمع ادرار در یک یا هر دو کلیه به وجود می آید و باعث تورم و بزرگی آن ها می شود. هر کسی، حتی جنین متولد نشده هم، ممکن است دچار این عارضه شود.
به طور معمول، وقتی علت هیدرونفروز در مراحل اولیه تشخیص داده شود و درمان گردد منجر به مشکلات و عوارض بلندمدت نمی شود. در برخی موارد، هیدرونفروز می تواند ریسک ابتلا به عفونت دستگاه ادراری را افزایش دهد، و اگر درمان نشود، در نهایت موجب از کار افتادن کلیه ها می شود.
فهرست موضوعات
هیدرونفروز چیست؟
در پاسخ به سوال هیدرونفروز کلیه چیست باید بگوییم که هیدرونفروز وضعیت دستگاه ادراری است که در آن یکی یا هر دو کلیه متورم می شوند. این اتفاق می افتد زیرا ادرار به طور کامل از بدن خالی نمی شود. علائم ممکن است شامل درد ناگهانی یا شدید در پشت یا پهلو، استفراغ، ادرار دردناک، خون در ادرار، ضعف و تب به دلیل عفونت دستگاه ادراری باشد. روش های مختلفی برای درمان این بیماری وجود دارد که به علت اصلی بستگی دارد.
هیدرونفروز بیماری است که کلیه ها را تحت فشار قرار می دهد و می تواند منجر به آسیب دیدن آنها شود. اغلب، چیزی در داخل یا خارج دستگاه ادراری که مانع خروج جریان ادرار از کلیه می شود، باعث هیدرونفروز می شود.
علت ورم کلیه
علت هیدرونفروز کلیه انسداد جریان خروج ادرار از کلیه به مثانه است. این وضعیت می تواند به علت وجود سنگ کلیه (رایج ترین دلیل)، لخته شدن خون، بزرگ شدن پروستات، جراحت، عفونت یا حتی تومور باشد. در زنان باردار، فشاری که بزرگ شدن رحم ایجاد می کند، می تواند منجر به انسداد خروج ادرار و در نتیجه ریفلاکس ادرار شود و ایجاد ورم کلیه کند.
برای دسته بندی راحت تر دلایل ورم کلیه، می توان بر اساس موقعیت تورم یعنی داخلی (درون مجرای ادرار)، بیرونی (خارج از مجرای ادرار)، یا تغییر عملکرد مجرای ادرار، دسته بندی را انجام داد. علل هیدرونفروز یا ورم کلیه مطابق این دسته بندی است:
علت ورم کلیه سمت چپ (هیدرونفروز کلیه چپ)
هیدرونفروز بیماری است که در آن یکی (کلیه چپ) یا هر دو کلیه به دلیل تخلیه ناقص مجاری ادراری متورم می شوند. می تواند ناگهانی یا مزمن ، جزئی یا کامل ، یک طرفه یا دو طرفه باشد. این بیماری می تواند در هر جای دستگاه ادراری از دهانه کلیه به حالب (تخلیه کلیه به مثانه) ، مثانه و مجرای ادرار (تخلیه مثانه) رخ دهد. مشکلات هر یک از این ساختارها ممکن است باعث تخلیه سیستم ادراری و پشتیبان گیری از مایع و فشار شود.
اگر فقط یکی از کلیه ها تحت تأثیر قرار گرفته باشد ، این بیماری هیدرونفروز یک طرفه نامیده می شود( در حالت یک طرفه معمولا کلیه چپ درگیر می شود). اگر هر دو کلیه تحت تأثیر قرار بگیرند ، به آن هیدرونفروز دو طرفه می گویند.
علت ورم یا هیدرونفروز کلیه چپ عبارتند از: سنگ کلیه، سرطان مثانه، بزرگ شدن غده پروستات، افتادگی رحم، بارداری، بزرگ شدن غده پروستات و …
علت داخلی هیدرونفروز کلیه
منشاء داخلی بروز ورم کلیه می تواند موارد زیر باشد:
حالب یا میزنای
– سنگ حالب
– لخته خون
– جراحت یا زخم
حالب چيست؟
لوله باریکی که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه می‌برد میزنای یا حالِب نام دارد.این مجرا از لگنچه منشأ گرفته و به مثانه ختم می‌شود.
مثانه نیز ادرار را از طریق لوله دیگری به نام میزراه (پیشاب‌راه) تخلیه میکند.
میزنای در افراد بالغ معمولاً میان ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر درازا دارد. در جدار میزنای عضلات صاف دیده می‌شوند. انتهای حالب (پیوستگاه میزنای و مثانه) به صورت اسفنگتر یک طرفه عمل کرده در انسان سالم مانع ریفلاکس ادرار از مثانه به میزنای می‌شود.
مثانه
– سرطان مثانه
– سنگ مثانه
– فتق مثانه
– تنگی گردن مثانه
میزراه یا مجرای خروج ادرار
– تنگی مجرا
– سرطان مجرا
– دریچه ی مجرا
علت خارجی هیدرونفروز
حالب
– فیبروز پشت پرده ی صفاق
– سندرم وریدهای تخمدان
– سرطان دهانه ی رحم
– سرطان پروستات
– بارداری
– پرولاپس یا افتادگی رحم
– زخم ناشی از پرتودرمانی
– تومورها و سرطان ها
میزراه
– هیپرتروفی یا بزرگ شدن پروستات
– سرطان پروستات
علل کارکردی هیدرونفروز
عمده علل هیدرونفروز که به اختلال کارکرد دستگاه ادراری مربوط می شود شامل موارد زیر است:
مثانه
– مثانه ی نوروژنیک
– رفلاکس وزیکویورترال (رفلاکس ادراری)
علائم هیدرونفروز
کلیه ها به علت فشار اضافی روی دستگاه ادراری ناشی از نوعی انسداد، بزرگ می شوند؛ همین، باعث آسیب بافت کلیه و کاهش عملکرد کلیه ها در طول زمان می شود. مدت زمانی که انسداد وجود دارد به طور مستقیم، نوع نشانه ها را تعیین می کند. علائم ورم کلیه عبارتند از:
علائم خفیف ورم کلیه
افزایش دفعات ادرار افزایش نیاز به ادرار کردن
نشانه های شدید ورم کلیه
درد شکم یا پهلو حالت تهوع استفراغ درد هنگام ادرار تخلیه ی ناقص تب
موارد مزمن انسداد باعث افزایش بروز عفونت دستگاه ادراری می شود که ممکن است با نشانه های زیر مشخص شود:
ادرار تیره ادرار دردناک سوزش هنگام ادرار جریان ضعیف ادرار درد پشت درد مثانه تب احساس سرما
ورم کلیه در کودکان نشانه چیست؟
هیدرونفروز در کودکان به این معنی است که کلیه آنها گشاد شده یا از ادرار پر شده است. ورم کلیه در کودکان علل مختلفی دارد که اصلاً ممکن است برای کلیه خطرناک نباشند، اما در برخی موارد، هیدرونفروز می تواند با عملکرد ضعیف کلیه در ارتباط باشد. ورم کلیه می تواند عملکرد تنها به یکی از کلیه ها (چپ یا راست) یا هر دو کلیه را تحت تأثیر قرار دهد و در تقریباً نیمی از موارد درمان می شود.
ورم کلیه در بارداری
هیدرونفروز ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد و زنان باردار را نیز تحت تأثیر قرار دهد. در حقیقت، این یک بیماری شایع است که زنان باردار را درگیر می کند و ادرار نمی تواند از آنها تخلیه شود. این یک بیماری ساختاری یا فیزیولوژیکی است که به دلیل نحوه فشار رحم روی مثانه به وجود می آید. از آنجا که مثانه به دلیل فشار قادر به تخلیه محتویات خود نیست، ادرار پس از آن حرکت می کند و باعث تورم کلیه می شود. ورم کلیه در زنان باردار همراه با درد است و می تواند یک کلیه (معمولا کلیه چپ) یا هر دو کلیه را تحت تأثیر قرار دهد.
درمان ورم کلیه
درمان هیدرونفروز بر اساس دلیل اصلی بیماری است. در مورد زنان باردار و نوزادان معمولاً نیازی به درمان نیست. درمان ورم کلیه در بزرگسالان ابتدا شامل تخلیه ی ادراری است که در کلیه ها تجمع پیدا کرده است. یک سوند وارد مثانه و کلیه ها می شود تا فشار اضافی را بردارد. فقط زمانی که ادرار اضافی خارج شد می توان درمان علت اصلی را شروع کرد. برخی گزینه های درمانی ورم کلیه عبارتند از:
- خارج کردن سنگ کلیه
- درمان بزرگی پروستات با جراحی یا دارو
- وارد کردن یک استنت یا میله برای کاهش تنگی مجاری ادراری
- درمان سرطان
- سنگ شکنی به وسیله لیتوپریسی با امواج شوک
- کانتریزاسیون مثانه
- استروئید درمانی
- خوردن قرص برای ورم کلیهدرمان هیدرونفروز کلیه
پزشک شما با توجه به نیاز شما و دلیل اصلی ورم کلیه برای شما بهترین و مناسب ترین گزینه را به کار خواهد برد.
درمان های خانگی ورم کلیه
تعهد به یک رژیم مفید برای کلیه ها می تواند انرژی کافی ایجاد کند و از تجزیه و تخریب بافت های بدن جلوگیری کند. چنین رژیمی از این قرار است:
– کربوهیدرات های سالم مانند: میوه ها، سبزیجات، دانه ها و غلات
– روغن کانولا و روغن زیتون: ایجاد چربی سالم برای محافظت از شریان ها
– رژیم کم پروتئین: بسته به توصیه های پزشک شما و در صورتی که در حال حاضر به دیالیز نیاز دارید. چربی های سالم، ماهی، تخم مرغ، گوشت مرغ
برای ورم کلیه چه نخوریم؟
بیمارانی با مشکلات کلیوی معمولاً نیاز دارند میزان مایعات و غذاهای خاصی را که می توانند منجر به مشکل شوند، محدود کنند. به خصوص، غذاهای با فسفر بالا مثل پروتئین ها، می تواند عارضه ای به نام هیپرفسفاتمیا ایجاد کند. به بیمارانی که مشکلات کلیوی دارند توصیه می شود که فسفر رژیم غذایی خود را به 1000 میلی گرم در روز محدود کنند.
برای ورم کلیه چی بخوریم؟
در ادامه، درمان های خانگی مربوط به ورم کلیه می آید که ممکن است در درمان عارضه موثر باشد. با این حال، توصیه می شود قبل از شروع هر درمان جایگزین، با پزشک خود مشورت کنید.
۱- تونیک کلیه
دو قاشق چایخوری روغن زیتون را با آب لیمو مخلوط کنید. می توانید خود این مخلوط را خالی یا با یک لیوان آب بنوشید.
۲- هندوانه
یک گزینه ی مناسب برای افرادی که سنگ کلیه دارند.
۳- دانه های انار
آن ها را خوب بکوبید، برای دفع سنگ کلیه مناسب است.
۴- آب برگ تربچه
اگر روزی دوبار مصرف شود می تواند به سلامت کلیه کمک کند.
آیا می دانستید که اگر دیر متوجه بیماری سنگ کلیه خود شوید چه عواقب خطرناکی در پیش رو دارید؟ آیا می دانستید که کمر درد یکی از نشانه های سنگ کلیه است؟ جهت اطلاعات بیشتر درباره علائم سنگ کلیه و نحوه ی درمان آن مقاله زیر را مطالعه کنید.
درمان گیاهی هیدرونفروز کلیه در طب سنتی
برای درمان گیاهی ورم کلیه روش های متفاتی وجود دارد. به عنوان مثال، گیاه دم اسبی می تواند در درمان سنگ های کلیوی موثر باشد و مشابه داروهای ادرارآور عمل می کند. در ادامه به معرفی برخی از غذا و گیاهان دارویی برای درمان گیاهی ورم کلیه و هیدرونفروز کلیه می پردازیم:
- دو قاشق چای خوری روغن زیتون و آبلیموی تازه را با یکدیگر خوب مخلوط نمایید و روزانه آن را همراه با یک لیوان آب ولرم میل نمایید.
- افزایش مصرف سبزیجات و میوه های تازه.
- کاهش مصرف لبنیات، گوشت، شیرینی جات و نوشیدنی های شیرین.
- مصرف خوراکی های فیببر دار.
- عدم مصرف غذاهای فرآوری شده، تصفیه شده، الکل و کافئین.
- مصرف آجیل خام و حبوبات.
- خوردن خوراکی هایی که شامل ویتامین c هستند.
- و …
درمان گیاهی ورم کلیه جنین
درمان هیدرونفروز جنین معمولاً به بعد از زایمان موکول می شود. فقط در شدیدترین موارد اقدام به جراحی داخل رحمی در دوران بارداری می شود. در این موارد شدید، سعی می شود از طریق پشت کودک به کلیه دسترسی پیدا کرد تا ادرار از بدن خارج شود و فشار در کلیه کاهش یابد. در مواردی که جنین مبتلا به هیدرونفروز شود داروی های گیاهی نمی توانند تاثیر زیادی در درمان داشته باشند!
عوارض ورم کلیه
ورم کلیه اگر درمان نشود، می تواند منجر به افزایش فشار درون کلیه شود و جلوی فعالیت و کارکرد آن را بگیرد، و همین موجب دفع ضعیف ضایعات از خون و عدم توازن الکترولیت در بدن می شود. احتمال عفونت هم به شدت افزایش می یابد و در بعضی موارد، منجر به کارکرد ضعیف کلیه و حتی از کار افتادن آن می شود.
به محض شروع هیدرونفروز، تقریباً عملکرد کلیه به طور کلی کاهش می یابد، اما اگر تورم آن برطرف شود، دوباره به حالت اول باز می گردد. معمولاً، حتی اگر انسداد کلیه ها تا شش هفته هم ادامه پیدا کند باز هم کلیه ها قادرند بهبود کامل پیدا کنند.
تشخیص هیدرونفروز
تشخیص شامل بررسی دقیق سابقه ی فرد، و توجه به ثبت علایم غیرطبیعی یا نشانه های آزاردهنده و بررسی سابقه ی پزشکی گذشته است. پهلوها هم برای بررسی نشانه های درد کلیه مورد توجه قرار می گیرند. ممکن است برای مردان آزمایش پروستات و برای زنان آزمایش لگنی تجویز شود.
آزمایش های ورم کلیه
آزمایش ادرار
– بررسی وجود خون، عفونت، و سلول های غیرطبیعی در ادرار
آزمایش خون
– بررسی غلظت الکترولیت ها
– BUN (آزمایش نیتروژن اوره ی خون)، میزان تصفیه ی گلومرولی (GFR) و کراتین
تصویربرداری
سونوگرافی
– برای ارزیابی ساختارها در شکم و پرده ی شکمی استفاده می‌شود.
سی تی اسکن
– یک آزمایش تصویری دقیق که می تواند آناتومی کلیه را بهتر بررسی کند. سی تی اسکن یک آزمایش موثر برای بررسی سنگ های کلیه یا تنگی مجاری است که باعث ایجاد فشار در دستگاه جمع کننده ی ادرار می شوند. سی تی اسکن رنگی می تواند برای بررسی بهتر ساختارهای داخلی استفاده شود.
دکتر کلیه
زیر نظر متخصص کلیه، پروفسور حسین کرمی
علی
یکشنبه ۸ خرداد ۱( 2 سال پیش)
تعداد بازدید:
مشاهده پرسش
