کلیه های عادی به اندازه یک مشت هستند. آتروفی کلیه زمانی است که کلیه به اندازه ای غیر عادی کوچک شده و عملکردی غیرطبیعی دارد. این مورد به renal atrophy نیز شناخته می شود.
فهرست موضوعات
هیپوپلازی کلیه چیست؟
شاید برخی افراد آتروفی کلیه را با هیپوپلازی کلیه اشتباه بگیرند اما کوچک شدن کلیه با هیپوپلازی کلیوی یکسان نیست. هیپوپلازی کلیوی بیماری است که در آن کلیه از زمان تشکیل شدن در رحم و در زمان تولد کوچک تر از معمول می باشد. کلیه ها در دو طرف قسمت پایینی ستون فقرات و پایین قفسه سینه قرار گرفته اند. کلیه چپ معمولا اندکی از کلیه راست بزرگ تر، اندکی بالاتر و به قلب نزدیک تر می باشد. یک یا هر دو کلیه می توانند به آتروفی مبتلا شوند اما این بیماری اغلب در کلیه چپ بروز می دهد
علائم آتروفی کلیه چیست؟
کلیه ها محصولات زائد را از خون تصفیه کرده و آب اضافی در بدن را دفع می کنند. همچنین، آن ها در تنظیم فشار خون نقش مهمی ایفا می کنند. در سطوح اولیه بیماری کلیوی، ممکن است فرد هیچ مشکلی را احساس نکند. ممکن است تا از دست رفتن 30 تا 40 درصد عملکرد کلیوی، هیچ علائمی ظاهر نشود. از آنجایی که توانایی کلیه ها در تصفیه خون کمتر می شود، فرد ممکن است متوجه موارد زیر شود:
- تغییر در تعداد دفعات دفع ادرار
- تیره شدن پوست
- خواب آلودگی
- خارش
- از دست دادن اشتها
- درد های عضلانی
- حالت تهوع و استفراغ
- تورم دست و پا
- اسیدوز
- بی اشتهایی
- بالا رفتن غلظت کراتینین
- ناهنجاری های الکترولیتی
- سو تغذیه
علت کوچک شدن کلیه
آسیب کلیوی می تواند مانند زمانی که کلیه به شدت آسیب دیده و یا در معرض سموم قرار می گیرد، به صورت ناگهانی شروع شود. آتروفی کلیه می تواند ناشی از دیگر بیماری ها بوده و یا با آن ها مرتبط باشد. از جمله این بیماری ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سندرم آنتی فسفولیپید
- عفونت مانند توبرکلوزیس (عامل سل)
- سندرم متابولیک
- تنگ شدن شریان ها (تصلب شرایین)
- تنگ شدن شریان های کلیوی (استنوزیس شریان کلیوی آترواسکلروتیک)
- انسداد مجاری ادراری
- بیماری چرخه سلولی
- سرطان
آسیب کلیوی معمولا در یک بازه طولانی مدت اتفاق می افتد. این مورد می تواند در اثر جریان خون ناکافی به کلیه ها باشد.
در صورتی که فرد موارد زیر را داشته باشد، ممکن است از نظر ابتلا به بیماری کلیوی در معرض خطر بالاتری باشد:
- دیابت
- سابقه خانوادگی بیماری کلیوی
- بیماری قلبی
- فشار خون بالا (هیپرتنشن)
درمان قطعی کوچک شدن کلیه
مقدار زیادی از درمان کلیه کوچک شده فرد به علت آتروفی بستگی خواهد داشت. درمان مشکل زمینه ای می تواند به پیشگیری از آسیب بیشتر به کلیه کمک کند.
حتی در صورت آتروفی شدن یک کلیه، ممکن است کلیه ها باز هم به اندازه کافی عملکرد داشته باشند تا نیاز بدن را تامین کنند. در صورتی که کلیه ها عملکردی کمتر از 10 تا 15 درصد داشته باشند فرد به نارسایی کلیه مبتلا می باشد. این یعنی فرد برای انجام عملکرد کلیه های خود به درمان نیاز دارد.
یکی از راه های انجام این مورد از طریق دیالیز است.
در همودیالیز، خون به درون یک دستگاه کلیه مصنوعی به نام همودیالیز کننده می رود تا مواد زائد را از آن تصفیه کند. در دیالیز صفاقی، مایعی به نام مایع دیالیز استفاده می شود تا شکم را پر کرده و از طریق یک کاتتر دیالیز صفاقی مواد زائد بدن را تصفیه کند.
دیالیز در انجام کار کلیه هایی کمک می کند که دیگر قادر به عملکرد نیستند. با این حال، این یک درمان نیست. فرد برای باقی زندگی خود و یا تا زمانی که یک کلیه پیوندی دریافت کند چند بار در هفته نیاز به انجام دیالیز دارد. فرد می تواند از یک فرد اهدا کننده مرده یا زنده یک کلیه سالم دریافت کند. مدت انتظار برای یک کلیه مناسب می تواند سال ها به طول انجامد. پس از یک پیوند کلیه، فرد جهت زنده ماندن کلیه به مصرف دارو هایی ضد پس زدن آن نیاز دارد.
آیا رژیم غذایی خاصی برای درمان آتروفی کلیه وجود دارد؟
کوچک شدن کلیه نمی تواند به وسیله رژیم غذایی درمان یا حفظ شود. با این حال، رژیم غذایی نقشی حیاتی در درمان بیماری کلیوی ایفا می کند. در اینجا چند نکته در ارتباط با رژیم غذایی مناسب برای کلیه بیان شده است:
کاهش مصرف سدیم
این مورد به کنترل فشار خون کمک می کند. موسسه ملی دیابت و بیماری کلیوی و گوارشی (NIDDK) داشتن رژیم غذایی را توصیه می کند که در روز کمتر از 2300 میلی گرم سدیم را شامل می شود. در اینجا راهبرد هایی برای کاهش مصرف سدیم آورده شده است:
در هر زمان ممکن، بجای مواد غذایی بسته بندی شده، مواد غذایی تازه را انتخاب کنید.
در هنگام استفاده از مواد غذایی کنسرو شده، آن ها را قبل از پختن یا مصرف بشویید.
در هنگام خرید کردن، برچسب های مواد غذایی را از نظر محتوای سدیمی بررسی کنید.
بجای رفتن به رستوران و مصرف غذا های فست فود، پختن غذا در خانه را انتخاب کنید.
در هنگام تهیه غذا، دیگر ادویه ها را جایگزین نمک کنید.
رفع نیاز پروتئین بدن
هر چه فرد بیشتر پروتئین مصرف کند، کلیه ها باید سخت تر کار کنند. با این حال، فرد به مقداری پروتئین نیاز دارد. می توان پروتئین مورد نیاز را از محصولات حیوانی از جمله موارد زیر تهیه کرد:
مرغ
تخم مرغ
لبنیات
ماهی
گوشت
اندازه واحد خوراکی نیز مهم است. یک واحد از مرغ، ماهی یا گوشت 56 تا 82 گرم می باشد. یک واحد از ماست یا شیر نصف یک فنجان می باشد. یک برش از پنیر نیز یک واحد به شمار می آید.
همچنین، می توان از لوبیا ها، حبوبات و آجیل ها نیز پروتئین به دست آورد. یک واحد لوبیا، برنج یا رشته (نودل) پخته شده نصف یک فنجان می باشد. یک واحد از آجیل ها یک چهارم فنجان می باشد. یک برش نان یک واحد است.
مواد غذایی لازم برای سلامت قلب
مواد غذایی مناسب برای سلامت قلب به جلوگیری از تجمع چربی در قلب، عروق خونی و کلیه کمک می کنند. از نکات زیر پیروی کنید تا یک رژیم غذایی مناسب تر برای قلب خود داشته باشید:
بجای استفاده از مواد غذایی که به صورت عمیق در روغن سرخ شده اند، از مواد غذایی استفاده کنید که پخته، کبابی یا شعله پز بوده و یا با روغن تفت داده شده اند.
بجای روغن زیتون از کره استفاده کنید.
روغن های ترانس و اشباع شده را محدود کنید.
میوه ها و سبزیجات
لوبیا ها
ماست، پنیر یا شیر کم یا بدون چرب
ماهی
گوشت بدون پوست ماکیان (مرغ و…)
برش های گوشت بدون چربی
مواد غذایی برای بهبود عملکرد کلیه
در صورتی که عملکرد کلیوی به کاهش خود ادامه دهد، پزشک پیشنهادات تغذیه ای شخصی به فرد ارائه می دهد. بیماری کلیوی می تواند سبب تجمع فسفر در خون شود.
مواد غذایی که فسفر کمتری دارند
بنابراین به فرد توصیه می شود تا از مواد غذایی استفاده کند که فسفر کمتری دارند. این مواد غذایی شامل موارد زیر می شوند:
میوه ها و سبزیجات تازه
نان، پاستا و برنج
غلات با پایه برنج یا ذرت
امکان دارد که به مواد غذایی بسته بندی شده، تهیه شده در اغذیه فروشی ها، گوشت تازه و گوشت ماکیان فسفر اضافه شود. به همین ترتیب باید از خواندن برچسب این مواد غذایی اطمینان حاصل کرد.
مواد غذایی که پتاسیم کمتری دارند
کلیه هایی که عملکردی ضعیف دارند می توانند به تجمع پتاسیم منجر شوند. مواد غذایی دارای پتاسیم کمتر شامل موارد زیر می شوند:
هلو و سیب
هویج و لوبیا سبز
نان سفید، برنج سفید و پاستا
مواد غذایی دارای پتاسیم بالا
برخی مواد غذایی دارای پتاسیم بالا عبارتند از:
موز و پرتقال
لوبیا ها و آجیل ها
غلات سبوس دار
برنج قهوه ای یا طبیعی
مواد لبنی
سیب زمینی، گوجه
جایگزین های نمک
پاستا و نان های پخته شده با آرد کامل
فرد باید در ارتباط با رژیم غذایی با پزشک خود مشورت کند. همچنین، مشورت با یک متخصص تغذیه نیز می تواند مفید باشد.
زندگی با کلیه کوچک شده
فرد می تواند تنها با داشتن یک کلیه، یک زندگی سالم و طولانی داشته باشد. با این حال، او نیاز دارد تا رژیم غذایی خود را پایش کرده و به صورت متداول با پزشک خود ملاقات کند.
در برخی موارد، بیماری کلیوی مزمن می توان به نارسایی کلیوی منجر شود. در صورتی که کلیه ها عملکردی پایین تر از 25 درصد داشته باشند، این مورد یک مشکل جدی می باشد. میانگین مدت امید به زندگی در افراد دیالیزی 5 تا 10 سال است اما با این حال، برخی افراد ممکن است تا 30 سال پس از آن نیز زندگی کنند. کلیه های پیوندی در صورتی که از یک فرد زنده گرفته شوند به صورت میانگین 12 تا 20 سال و در صورتی که از یک فرد مرده گرفته شوند 8 تا 12 سال دوام دارند.
البته، این مورد بسیار به سن فرد و دیگر ملاحظات سلامتی او بستگی دارد. پزشک می تواند بسته به موقعیت شخصی فرد، در ارتباط با چشم انداز بیماری او چیزی فراتر از یک ایده ارائه دهد.
راه جلوگیری از کوچک شدن کلیه
نمی توان همواره از کوچک شدن کلیه جلوگیری کرد. با این حال، راه هایی وجود دارند که می توان با استفاده از آن ها تا حد امکان کلیه ها را سالم نگه داشت.
اول، فرد باید سعی کند از بیماری هایی جلوگیری کند که می توانند به کلیه آسیب برسانند. از جمله این موارد می توان به فشار خون بالا و دیابت اشاره کرد. در صورتی که فرد از قبل به این بیماری مبتلا باشد، باید تلاش کند تا آن را تحت کنترل گیرد.
رژیم غذایی فرد باید سرشار از موارد زیر باشد
میوه ها و سبزیجات
دانه های کامل
محصولات لبنی کم یا بدون چربی
باید مصرف موارد زیر محدود شود:
مواد غذایی به شدت فرآوری شده یا سرخ شده
سدیم
شکر
الکل
مرجع تخصصی بیماری های کلیه و مجاری ادراری
زیر نظر متخصص: دکتر حسین کرمی
عزیز
یکشنبه ۸ خرداد ۱( 2 سال پیش)
تعداد بازدید:
مشاهده پرسش
