سنگ شکنی برون اندامی یا Extracorporeal Shock Wave Lithotripsy برای سنگ شکنی حالب با لیزر شوک و همچنین به عنوان سنگ شکن کلیه و مثانه در کودکان و بزرگسالان استفاده می شود.
این امواج شوک توسط دستگاه لیتوتریپتر در خارج از بدن انسان تولید می شوند و انرژی تولید شده از طریق بدن به سنگ منتقل مى شود و باعث خرد شدن سنگ مى شود. تکه هاى ریز سنگ طی چند هفته از طریق سیستم ادراری از بدن دفع می شوند.
با این روش، براى خرد کردن و حذف کردن سنگ هاى کلیوى، دیگر نیازى به برش هاى جراحى و روش هاى تهاجمى نیست.
با این وجود ESWL فقط براى برخى سنگ های خاص در کلیه و مجاری ادرارى مورد استفاده قرار می گیرد و برای همه انواع سنگ ها و یا هر نوع محلى کاربرد ندارد.
فیلم لیزر سنگ شکن کلیه (سنگ شکنی برون اندامی)
قبل از عمل سنگ شکنی برون اندامی
حتماً از پزشک خود درباره اینکه قبل از سنگ شکن چه باید کرد سوال کنید. با این حال ما در اینجا به این موارد اشاره می کنیم.
مشاوره پیش از عمل
حتما قبل از حضور در کلینیک براى مشاوره اولیه، تمام عکس های اشعه ایکس (مانند سی تی اسکن کلیه، پیروگرام داخل وریدی یا IVP، سونوگرافى و یا MRI) و گزارش های آنها را گردآوری کنید و برای بررسی دقیق توسط جراح به همراه داشته باشید. گزارش عکس ها را هم می توانید از رادیولوژی تهیه کنید.
در صورت لزوم براى بررسی سابقه پزشکی و دیگر معاینات جسمی، آزمایش خون و ادرار هم انجام خواهد شد. اگر جراح شما تشخیص دهد که شما کاندید حالبوسکوپی هستید، براى شما برنامه ریزى خواهد شد تا تاریخ عمل جراحى شما تعیین شود.
آزمایش های قبل از عمل ESWL
- پیش از انجام ESWL، باید یک ماه قبل از تاریخ عمل در مرکز کلینیک حاضر شوید تا آزمایش هاى قبل از عمل را انجام دهید. در حین هماهنگ کردن برنامه ى جراحی، برنامه این ملاقات نیز تنظیم خواهد شد.
- بسته به سن شما، سابقه پزشکی، داروهاى مورد مصرف و درجه سلامت عمومی شما، آزمایش های زیر ممکن است قبل از عمل انجام شوند:
- EKG (اکوکاردیوگرافی)
- CBC (آزمایش کامل خون)
- پانل جامع متابولیک (مشخصات شیمی خون)
- آزمایش ادرار
- کشت ادرار
اقدامات بعد از سنگ شکنی برون اندامی
اگر برای شما هم این سؤال وجود دارد که بعد از سنگ شکنی کلیه چه باید کرد؟ یا بعد از سنگ شکن کلیه چکار کنیم؟ مراقبتهای بعد از سنگ شکن کلیه با لیزر چیست؟ ما در اینجا به صورت کامل به مراقبت های بعد از سنگ شکن کلیه می پردازیم.
فعالیت های بعد از عمل سنگ کلیه
عمل سنگ کلیه به روش ESWL از جمله عمل های حساس کلیه است. پس از رسیدن به خانه، به هر اندازه اى که نیاز دارید مى توانید استراحت کنید. ممکن است فعالیت هاى منظم روزمره خود را انجام دهید. اما تا حدود یک هفته یا تا زمانی که خون در ادرار شما هست، باید از انجام تمرینات سخت یا ورزش کردن خودداری کنید.
بعد از سنگ شکن کلیه چه بخوریم؟
بعد از لیتوتریپسى می توانید رژیم غذایی عادی خود را میل کنید. به قدرى مایعات بنوشید که ادرار به رنگ زرد روشن و یا به شفافى آب درآید.
اگر بیماری کلیوی، قلبى و یا کبدى دارید و باید مقدار مایعات محدودى مصرف کنید، حتما پیش از افزایش مصرف مایعات با پزشک خود در مورد این که بعد از عمل سنگ کلیه چه بخوریم مشورت کنید.
داروهای بعد از سنگ شکن کلیه به روش ESWL
پزشک به شما خواهد گفت که آیا مى توانید داروى دیگرى مصرف کنید یا خیر؛ و اگر شرایط مصرف دارو را داشته باشید زمان آن را براى شما مشخص خواهد کرد. او همچنین دستورالعمل هاى مصرف داروهای جدید را به شما می دهد.
اگر داروهاى رقیق کننده خون مانند وارفارین (کومدین)، کلوپیدوگل (پلاویکس) یا آسپرین مصرف می کنید، حتما با پزشک خود صحبت کنید. او به شما خواهد گفت که آیا مى توانید این داروها را مصرف کنید و در صروت لزوم چه موقع دوباره مصرف این داروها را مى توانید دوباره شروع کنید.
اگر براى کنترل سوزش ادرار دارو استفاده می کنید، حتما طبق دستورالعمل از آن استفاده کنید.
اگر فکر می کنید با مصرف داروهاى خود دچار مشکلی شده اید، حتما با پزشک خود تماس بگیرید.
این دارو ممکن است رنگ ادرار شما را به رنگ نارنجی یا قرمز در بیاورد. این یک واکنش طبیعی است.
پزشک در مورد داروی خاصى که توصیه می کند معمولا اطلاعات مربوط به آن را نیز توضیح خواهد داد. اگر پزشک براى شما آنتی بیوتیک تجویز کرده است، باید آنها را طبق دستورالعمل مصرف کنید. در صورتى که احساس بهترى پیدا کردید به هیچ وجه مصرف آنها را متوقف نکنید. شما مى بایست دوره کامل آنتی بیوتیک ها را طی کنید. در مورد مصرف داروها دقت کنید.تمام دستورالعمل های موجود در برگه ى توضیحات آنها را بخوانید.
اگر پزشک برای درد بعد از سنگ شکن حالب یا کلیه دارویی تجویز کرد، حتما طبق تجویز پزشک آن را مصرف کنید. اگر پزشک براى درمان درد بعد از دفع سنگ کلیه داروی ضد درد تجویز نکرد، از پزشک خود در مورد مصرف استامینوفن (تیلنول) سوال کنید.
ایبوپروفن (اَدویل، ماترین) یا ناپروکسین (aleve) و یا دیگر داروهاى مشابه را سر خود مصرف نکنید.حتما در مورد مصرف داروهاى ضد درد با پزشک خود مشورت کنید.
دو یا چند داروی ضد درد را به طور همزمان مصرف نکنید مگر این که پزشک به شما گفته باشد. بسیاری از داروهای ضد درد دارای استامینوفن هستند که تیلنول است.
گرم نگه داشتن کلیه
حمام گرم بگیرید. این کار ممکن است سوزش را تسکین دهد.
سایر دستورالعمل هابعد از سنگ شکن کلیه
- در صافى اى که پزشک به شما داده، ادرار کنید.
- هر نوع خرده سنگى که در این صافى جمع مى شود را نگه دارید، حتى آن هایى که شبیه شن و ماسه هستند.
- تمامى خرده سنگ هاى جمع آورى شده را نزد پزشک خود ببرید.
- این به پزشک شما کمک می کند تا علت تشکیل سنگ کلیوى شما تشخیص داده شود.

دوران نقاهت بعد از عمل سنگ کلیه
سنگ شکنی با لیزر راهی برای درمان سنگ کلیه است. در این روشِ درمانی، از لیزر برای خرد کردن سنگ کلیه به قطعات ریز استفاده می کند. برای چند ساعت بعد از عمل ممکن است هنگام ادرار، احساس سوزش کنید. حتى ممکن است احساس کنید که باید مثانه خود را تخلیه کنید، در حالى که شاید اصلا ادرار هم نداشته باشید. این احساس باید طی یک روز از بین برود. نوشیدن آب به مقدار زیاد می تواند در بهبودى اثر بخش باشد.
پزشک ممکن است براى شما آنتی بیوتیک تجویز کند. مصرف آنتى بیوتیک باعث جلوگیرى از بروز عفونت می شود.
ممکن است به مدت ٢ تا ٣ روز مقداری خون در ادرار داشته باشید. پزشک شما ممکن است یک لوله کوچک را درون یکی از مجرای ادرارى شما قرار داده باشد. مجرای ادرار لوله هایی هستند که کلیه ها را به مثانه وصل می کنند. به این لوله ى کوچک که ممکن است پزشک آن را در مجارى ادراى قرار دهد، استنت گفته می شود. این کار ممکن است به دفع بهتر قطعات سنگ از بدن شما کمک کند. پزشک ممکن است بعد از چند هفته استنت را حذف کند.
بیشتر تکه سنگ هایى که طى جراحى (عمیل سنگ شکن کلیه) باز از بدن حذف نشده اند، طی ٢۴ ساعت از طریق ادرار دفع می شوند. اما گاهی اوقات دفع خرده سنگ هاى باقى مانده ممکن است چند هفته طول بکشد. اگر تکه سنگ بزرگی باقى مانده باشد، ممکن است لازم باشد که برای معالجه بیشتر دوباره به متخصص اورولوژی خود مراجعه کنید.
دکتر کلیه، مرجع تخصصی بیماری های کلیه و مجاری ادراری
زیر نظر: دکتر حسین کرمی، متخصص جراحی کلیه