رتبه دومین دردهای غیر قابل تحمل در میان بیماری های مختلف به سنگ کلیه در زنان و مردان می رسد. دردی که بیمار برای دشمن خود نیز آرزو نمی کند. در ادامه مقاله به علائم سنگ کلیه و علل تشکیل سنگ کلیه می پردازیم.
سنگ کلیه چیست؟
سنگ های کلیه کریستال های کوچک و سختی هستند که در کلیه تشکیل مى شوند.عناصر تشکیل دهنده این کریستال ها مواد معدنی مانند کلسیم هستند که توسط کلیه فیلتر می شوند.
درست همانند آب سختی که باعث ایجاد رسوب در کتری چای شما می شود. این کریستال ها می توانند خیلى کوچک باشند، مثلا به اندازه ى یک نخود، ولى دردى که ایجاد مى کنند اینقدرها هم کوچک نیست!
این کریستال ها معمولا در هنگام تشکیل شدن در کلیه علائمى ندارند. اما اگر در حین عبور از لوله ى باریک حالب گیر کنند، باعث ایجاد درد شدیدى مى شوند که به آن کولیک کلیوى گفته مى شود.
نشانه های کولیک کلیه
کولیک کلیوی یک درد شدید متناوب در پشت یا در پهلوى شما است. این درد ممکن است در هنگام حرکت سنگ به سمت مثانه به لگن شما هم منتشر شود.
کولیک کلیوى اغلب با تهوع و استفراغ و تکرر ادرار همراه است.
ممکن است بیمار ادرار خونى هم داشته باشد.
افراد مبتلا به کلیه سنگ ساز
سنگ کلیه یک بیمارى جدید نیست. شواهدی از سنگ مثانه در یک مومیایی هفت هزار ساله مصری پیدا شده است! سنگ های مثانه در زمان بقراط در یونان باستان کاملا شناخته شده بودند.
و امروزه سنگ کلیه در کشور یک بیمارى شایع است، به خصوص در میان زنان. قبلا تصور مى شد که سنگ کلیه اغلب در مردان میانسال رخ مى دهد، اما امروزه این بیمارى در بین زنان میانسال بیشتر رواج پیدا کرده است، و مى تواند در دوران باردارى مشکلات زیادى ایجاد کند.
- افرادى که یک بار دچار سنگ کلیه شده اند، ۵٠ درصد بیشتر احتمال دارد که دوباره به سنگ کلیه مبتلا شوند.
- به طور میانگین از هر ده مرد یک نفر و از هر دوازده زن یک نفر در طول عمر خود دچار سنگ کلیه مى شود.
- انواع مختلفی از مواد معدنی در سنگ کلیه وجود دارد اما رایج ترین آنها سنگ های حاوی کلسیم است.
- برخی از بیماری ها با سنگ کلیه در ارتباط هستند، مانند نقرس یا غده پاراتیروئید بیش فعال، که در بروز سنگ هاى کلیوى نقش دارند.
عوامل تشکیل سنگ کلیه در زنان
چرا شیوع سنگ کلیه در زنان در حال افزایش است؟
خوب، خطر تشکیل سنگ کلیه به دلیل چاقی، رژیم غذایی حاوى نمک زیاد، افزایش مصرف قند در رژیم هاى غذایی و دیابت است.
در طی ٣٠ سال گذشته همه این عوامل در زنان افزایش یافته است.
برخی از مطالعات اخیر بروز سنگ کلیه در زنان را مورد بررسی قرار داده اند. ٨٢،٠٠٠ زن یائسه پس از یائسگی در مطالعه ابتکار بهداشت زنان مورد بررسى قرار گرفتند.
زنانى که فیبر زیادى مانند میوه جات و سبزى جات مصرف مى کردند و قند کمترى مصرف مى کردند، دچار سنگ کلیه نشده بودند.
و متأسفانه زنانى که قبلا دچار سنگ کلیوى شده بودند، به نظر مى رسید که حتى با کاهش مصرف قند و افزایش فیبر مصرفى باز هم به سنگ کلیه دچار شدند. پس وقتى که یک بار دچار سنگ کلیه شوید، احتمال بروز مجدد آن خیلى بیشتر خواهد بود.
یک مطالعه دیگر در مورد هزاران زن نشان داد که یک رژیم غذایی حاوی کلسیم احتمال ابتلا به سنگ هاى کلیوى را کمی افزایش مى دهد، اما مصرف مکمل های کلسیم چنین تاثیرى نخواهد داشت.
هفت نشانه رایج سنگ کلیه
با این که سنگ کلیه در بین مردان کمی بیشتر از زنان شایع است، اما به هر حال سنگ کلیه ممکن است براى هر کسى رخ دهد. براى درمان سنگ کلیه چند روش معمول وجود دارد که به اندازه و محل تشکیل شدن آنها ارتباط دارد.
با دستگاهی که امواج انرژی را به طور مستقیم به داخل سنگ مى فرستد، سنگ های بزرگ تر را می توان به قطعات کوچک تر تقسیم کرد.
نشانه های سنگ کلیه را می توان در موارد زیر توصیف کرد :
احساس درد در ناحیه پشت، شکم یا پهلو
این علامت زمانى بروز پیدا مى کند که حالب شما، لوله کوچکی که ادرار را از کلیه شما به مثانه منتقل می کند، با سنگ مسدود شده است و وضعیت خوبى ندارد.
این موضوع می تواند باعث ایجاد درد شدید در اطراف کلیه های شما (که در وسط پشت شما قرار دارند) شود، اما این درد می تواند به قسمت پایین شکم یا حتى ران ها منتشر شود.
اگر درد به حدی شدید شد که دیگر نمى توانستید بنشینید یا موقعیت راحتى پیدا کنید، از کسی بخواهید که شما را نزد پزشک ببرد.
احساس سوزش در حین ادرار
معمولاً هنگامى که سنگ قرار است از مجرای ادرار شما وارد مثانه شود، ادرار همراه با سوزش خواهد شد. این مساله باعث تحریک مثانه مى شود و در نتیجه ادرار کردن، ناخوشایند و با حس سوزش همراه خواهد بود.
بدیهی است که UTI ها و دیگر عفونت های موجود در این بخش می توانند باعث تشدید احساس سوزش شوند، پس حتما با پزشک خود صحبت کنید تا مشکل شما به صورت کامل درمان شود.
ادرار خونى
درست مانند قسمت داخلی دهان، پوشش داخل کلیه و مثانه شما هم حساس است، بنابراین اگر سنگ بافت را خراش دهد و یا آن را تحریک کند، ممکن است دچار ادرار خونى شوید.
اگر ادرار شما قرمز، صورتی یا قهوه ای شده باشد، و مطمئن باشید که دچار کم آبى نیستید، پس حتما این تغییر رنگ به خاطر حضور خون در ادرار شما است و باید حتما با پزشک خود مشورت کنید.
احساس پر بودن مثانه و ناتوانى در ادرار کردن
اگر احساس مى کنید که مثانه شما پر است ولى فقط چند قطره مى توانید ادرار کنید، احتمال این وجود دارد که سنگ در حال عبور از مجرای ادرار باشد.
در حقیقت سنگ مثانه شما را تحریک می کند و باعث می شود احساس کنید که مثانه شما پر است در حالى که حتى ممکن است ادرار هم نداشته باشید!
علاوه بر این، ممکن است مجرای ادرارى شما مسدود شود. داشتن همین علائم کافى است تا با پزشک خود مشورت کنید، حتى اگر دیگر علائم مربوط به سنگ کلیه را نداشته باشید.
حالت تهوع و استفراغ
حالت تهوع و استفراغ می تواند نشانه انسداد کلیه باشد.به این معنی که مجاری ادرار تا حدی مسدود شده است که مانع از ورود ادرار به مثانه شما مى شود.
اعصاب روده و کلیه شما مشترک است، و انسداد کلیه می تواند بر دستگاه گوارش شما تأثیر بگذارد و باعث شود که احساس حالت تهوع داشته باشید و یا حتی استفراغ کنید.
اگر حالت تهوع و استفراغ شما با سایر علائم مربوط به سنگ کلیه که ذکر شد همراه بود، سریعا با پزشک خود تماس بگیرید.
بد بویى شدید ادرار
بد بویى ادرار مطمئنا یک مساله است، ولى چیزى نیست که باعث تشکیل سنگ کلیه شود. در حقیقت، سنگ کلیه محصول جانبی مواد شیمیایی در ادرار شما است.
ولى اگر ادرار شما بد بو شده و سایر علائم مربوط به سنگ کلیه را دارید، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
تب و لرز
بدیهی است که تب و لرز به تنهایی نشانه سنگ کلیه نیست، اما اگر همراه با دیگر علائم مربوط به سنگ کلیه دچار تب و لرز مى شوید، این علامت آن است که شما به یک عفونت هم مبتلا شده اید (سنگ می تواند به عنوان مکانى امن برای رشد باکترى ها تبدیل شود).
“این یک اورژانس پزشکی است” و باید سریعاً تحت درمان قرار گیرد. اگر تب و لرز را همراه با سایر علائم مربوط به سنگ کلیه تجربه کردید، فورا به اورژانس مراجعه کنید.
پزشکان فقط پس از برداشتن سنگ قادر به پاک کردن عفونت با آنتی بیوتیک خواهند بود.
درمان و دفع سنگ کلیه در زنان
روش های دفع سنگ کلیه در زنان و مردان مشابه است. برای سنگهای کمتر از ۴ میلیمتر می توان به روش های خانگی دفع سنگ کلیه اعتماد کرد.
در سنگ های بین ۴ تا ۶ میلیمتر استفاده از دارو و مراقبت تحت نظر پزشک می تواند چاره ساز باشد.
اما در سنگ کلیه های بزرگتر مثل سنگ کلیه ۱۰ میلیمتری روش های جراحی سبک مثل عمل PCNL کلیه می تواند به سرعت و راحتی سنگ را دفع کند. همچنین برای سنگ های ریزتر می توان از عمل سنگ شکنی tul و لیزر سنگ شکن کلیه ESWL استفاده کرد.
