هماچوری به وجود خون در ادرار گفته می شود. با اینکه وجود خون در ادرار همواره یک نشانه قابل توجه از ابتلا به بیماری نیست اما می تواند یک علامت هشدار دهنده و مهم از نظر ابتلا به مشکلات سلامتی احتمالی باشد. وجود خون در ادرار را هرگز نباید نادیده گرفت. درمان هماچوری به عامل زمینه ای آن بستگی دارد. اطلاعات بدست آمده از تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و هر گونه آزمایش دیگر برای تعیین بهترین گزینه درمانی استفاده می شوند.
فهرست موضوعات
انواع هماچوری
هماچوری به وجود خون در ادرار گفته شده و می تواند در مقیاس میکروسکوپی یا آشکار باشد.
✅همچوری آشکار
اگر مقدار خون در ادرار به حدی باشد که با چشم دیده شود به آن هماچوری آشکار گفته می شود. این هماچوری می تواند دستمال توالت را به رنگ صورتی کم رنگ یا قرمز روشن تغییر دهد.
✅هماچوری میکروسکوپی
هماچوری میکروسکوپی به زمانی گفته می شود که مقدار خون در ادرار تنها با استفاده از یک میکروسکوپ قابل مشاهده است.
✅هماچوری نواری
هماچوری نواری (dipstick) هنگامی بروز می دهد که اکسیداسیون نوار تست ادرار موجب تغییر رنگ این مایع میشود. این وضعیت همیشه به معنای وجود سلولهای خونی در ادرار نیست

علت وجود خون در ادرار
- عفونت های مجاری ادرار (UTI)
- پیلونفرلیت: در صورتی بروز می دهد که عفونت های مجاری ادرار به کلیه برسند.
- بیماری سنگ های ادراری
- بزرگی پروستات (هایپر تروفی خوش خیم پروستات)
- آسیب به مجاری ادراری
- بیماری کلیوی
- بیماری کم خونی داسی شکل
- سرطان مثانه
- سرطان کلیه
- سرطان پروستات
علائم هماچوری
با اینکه وجود خون در ادرار همواره یک نشانه قابل توجه از ابتلا به بیماری نیست اما می تواند یک علامت هشدار دهنده و مهم از نظر ابتلا به مشکلات سلامتی احتمالی باشد. وجود خون در ادرار را هرگز نباید نادیده گرفت. در صورت وجود خون در ادرار و مخصوصا رنج بردن از موارد زیر باید فورا با پزشک خود تماس گرفت:
- تکرر ادرار و احساس درد هنگام ادرار
- حالت تهوع و استفراغ
- تب
- احساس درد در شکم
تشخیص هماچوری
پزشک در اولین ملاقات با بیمار، تاریخچه پزشکی او را پرسیده و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. این موارد در فهم بهتر علائم به پزشک کمک می کنند. امکان دارد پزشک انجام آزمایش های دیگری را نیز درخواست کند. از جمله این آزمایش ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
آزمایش ادرار:
آزمایش نمونه ادرار
کشت ادرار:
یک آزمایش ادرار جهت بررسی وجود عفونت در آن
سیتولوژی ادرار:
یک آزمایش ادرار که وجود هر گونه سلول دارای ظاهر غیر طبیعی را بررسی می کند.
سیستوسکوپی:
آزمایشی که در آن با استفاده از دستگاهی به نام سیستوسکوپ می توان داخل مثانه و میزراه را مشاهده کرد.
سی تی اسکن:
یک آزمایش تصویر برداری با اشعه ایکس است که با استفاده از محاسبات کامپیوتری تصاویری چند مقطعی از شکم و لگن ایجاد می کند.

درمان ادرار خونی
درمان هماچوری به شدت به عامل وجود خون در ادرار بستگی دارد. اطلاعات بدست آمده از تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و هر گونه آزمایش دیگر برای تعیین بهترین گزینه درمانی استفاده می شوند.
در هماچوری هایی که در اثر ابتلا به یک عفونت در مجاری ادرار به وجود آمده اند، درمان رایج مصرف دارو های آنتی بیوتیک است. این دارو ها باکتری های عامل بروز عفونت مجاری ادرار را از بین برده و خونریزی را متوقف می کنند.
چه افرادی در معرض ابتلا به هماچوری قرار دارند؟
افرادی که به بیماری های زمینه ای و ایجاد کننده هماچوری دچار هستند، از نظر ابتلا به هماچوری در معرض بیشترین خطر قرار دارند. نمونه های این بیماری ها در بخش عوامل هماچوری بیان شده است. با این حال، برخی اقدامات نیز می توانند خطر ابتلای فرد به هماچوری را افزایش دهند که از جمله آن ها می توان موارد زیر را نام برد:
- مصرف سیگار
- مصرف بیش از حد دارو های مسکن
- قرار گیری در معرض برخی مواد شیمیایی
- قرار گیری در معرض تشعشعات
- دویدن تند یا آرام به مقدار زیاد
اجتناب از انجام این اقدامات می تواند احتمال وجود خون در ادرار را کاهش دهد.
وجود خون در ادرار را هرگز نباید نادیده گرفت. در صورت مشاهده خون در ادرار یا دیگر علائم مرتبط با هماچوری، مراجعه به متخصص کلیه بسیار اهمیت دارد.
دکتر حسین کرمی متخصص کلیه و مجاری ادراری